مسیح و عشق جهانی

این اندیشه مسیح که همه را می‌توان دوست داشت و عشق ورزیدن پیش نیازی ندارد، زمینه ساز تحول تاریخی بزرگی بود که در زمانه ما به چشم نمی‌آید؛ مسیحیت زمانی زاده شد و اوج گرفت که امپراطوری رم در حال زوال بود. در طول تاریخ هرگاه قانون ضعیف یا ناموجود شده است، اخلاق و معنویت یا به عبارتی درونی سازی مفاهیم انسانی، تمدن را از گسیختگی کامل نجات بخشیده است.

لینک مطلب در موسسه مدرسه زندگی THE SCHOOL OF LIFE

وبسایت مدرسه زندگی THE SCHOOL OF LIFE

صرف‌نظر از اینکه شما مسیح را یک واعظ دوره‌گرد دوست‌داشتنی بدانید یا پسر خدا، یک چیز عجیب در اندیشه‌اش دربارۀ عشق هست؛ نه‌تنها خیلی در مورد عشق صحبت کرده، طرفدار دوست داشتن آدم‌های عجیب و غریبی بوده است. جایی در فصل هفتم انجیل لوقا مسیح می‌رود به یک ضیافت شام که یک روسپی سر و کله‌اش پیدا می‌شود. همۀ مدعوین منزجر می‌شوند ولی مسیح دوستانه و بزرگوارانه برخورد می‌کند و در برابر همه ازش دفاع می‌کند. حاضرین شوکه می‌شوند از این که مسیح اصرار می‌کند آن زن هم قلباً آدم خیلی خوبی است.

در فصل هشتم انجیل متی، یک آدم جذامی سراغ مسیح می‌آید. شرایط تهوع‌آوری پیدا کرده است ولی مسیح جا نمی‌خورد. دست جلو می‌برد و لمسش می‌کند. با وجود این ظاهر وحشتناک از دید عیسی اینجا کسی را داریم که سزاوار مهر و محبت است. به شیوۀ مشابهی مسیح آشکارا می‌گفت مالیاتچی‌ها دزدها و آدم‌های زناکار را هرگز نباید خارج از دایرۀ عشق تصور کرد.

قرن‌ها پس از مسیح، بزرگ‌ترین متفکر قرون وسطی، توماس آکویناس مقصود عیسی از عشق را تعریف کرد. نوشت کسی که به راستی عشق را دریابد، می‌تواند همه را دوست بدارد. به بیان دیگر عشق واقعی مخاطب خاص ندارد. روی ویژگی‌های خاصی متمرکز نمی‌شود، آغوشش به روی همه باز است. حتی و مخصوصاً به روی آدم‌های کمتر جذاب.

امروز شاید این طرز فکر خیلی عجیبی دربارۀ عشق باشد. چون زمینۀ باورهای ما دربارۀ عشق به یک سری تجربه‌های دراماتیک دربارۀ عاشق شدن گره خورده است. به این صورت که یک آدم خاص باید خیلی جذاب و هیجان‌انگیز و بی‌عیب و ایراد باشد. فکر می‌کنیم عشق پاسخی است به خوبی و کمال مطلق یکی دیگر. ولی در مثال‌هایی که انصافاً در سر دیگر طیف هستند، دیدگاه مسیح به چشم می‌آید. لازم نیست ما مسیحی باشیم، به رستاخیز یا نظر کلیسا دربارۀ مریم باکره اعتقاد داشته باشیم تا از این دیدگاه بهره ببریم. در عمق این عشق تلاشی نهفته است برای دیدن ورای ظاهر نازیبای یک آدم دیگر؛ در جستجوی عطوفت، جنبه‌های جالب، وحشت‌زده و آسیب‌پذیر آدم‌ها. چیزی که به آن می‌گوییم زحمت کشیدن برای عشق، تلاشی ذهنی است که لازم است برای دیدن ورای ظاهر نازیبا.

ذهن ما در برابر این کار مقاومت می‌کند و دنبال مسیرهای بی‌دردسر و قابل توجیه می‌گردد. مثلاً اگر کسی اذیتمان کند طبیعی است که به چشم ما وحشتناک بیاید. این فکر که آن آدم خودش از درون آسیب دیده است، عجیب به نظر می‌آید. اگر کسی عجیب و غریب به نظر بیاید برایمان سخت است درک کنیم که در زیر ظاهرش ممکن است خیلی چیزهای تأثیرگذار داشته باشد.

اگر رخدادهای ناخوشایند در زندگی کسی رخ بدهد، اگر مدام بیکار بشوند یا به الکل معتاد شوند یا حتی سرطان بگیرند، وسوسه می‌شویم خودشان را برای بدبختی‌شان مقصر بدانیم. تلاش عامدانۀ زیادی لازم است تا از این پاسخ‌های عادتی دوری کنیم. ممکن است معنی‌اش این باشد که سعی کنیم آدمی با ظاهر ناجور را در دورۀ بچگی‌اش تصور کنیم که بی‌خبر از آینده‌اش دارد کف اتاق بازی می‌کند. مادرش را تصور کنیم وقتی بچه‌اش تازه به دنیا آمده، بغلش کرده و وجودش سر تا پا عشق این موجود کوچولو است. شاید هم مادرش مست و بیهوش افتاده و گریه‌های نوزاد را نمی‌شنود. شاید یک آدم عصبانی را در رستوران ببینیم که با خشونت شاکی شده که سس را طرف اشتباه بشقابش ریخته‌اند. به جای اینکه محکومش کنیم و حس برتری کنیم باید قصۀ این آدم کج‌خلق را واکاوی کنیم. اینکه چقدر حس ضعف می‌کند، در دنیایی که عاجز و عاصی‌اش کرده است و حالا دارد به یک چیز بی‌ربط غر می‌زند.

هر چه بیشتر برای این طرز فکر نیرو صرف کنیم بیشتر به این می‌رسیم که به‌طور بالقوه می‌توانیم همه را دوست داشته باشیم. منظور این نیست که در انتخاب همسر نباید هیچ معیاری داشته باشیم. منظور این است که نازنین‌ترین آدم را هم درنهایت باید با عینک بزرگواری دید تا بتوانیم دربارۀ جنبه‌های ناامیدکننده‌اش گذشت کنیم. و البته که این قضیه دوطرفه است. بودن با ما هم چندان آسان نیست. پس ما هم مدام به بزرگواری و نگاه مهربانِ دیگران نیاز داریم تا به چشم هیولا و جذامی ما را نبینند و طردمان نکنند.

ترجمه: دکتر ایمان فانی

ویراستار: الهام نوبخت

درمان عشقهای بی‌حاصل و بی‌پاسخ

دیدگاه کلاسیک و رمانتیک درباره ازدواج