در این ویدیو از دکتر متیو واکر، نویسنده کتاب چرا می‌خوابیم، با مراحل خواب و اهمیت و پیچیدگی آن آشنا می‌شویم.

آشنایی با مراحل خواب و اهمیت آن

احتمالا خوابیدن مهمترین کاری است که می توانیم هر روز انجام دهیم تا سلامت مغز و بدنمان را میزان و تنظیم کنیم. با فهمیدن اینکه خواب دقیقا چیست، شاید این بخت را پیدا کنیم که مقدار و کیفیت خوابمان را بهتر کنیم.

حد اقل در انسانها خواب به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود؛

از یک طرف مرحله خواب بدون حرکات سریع چشم را داریم یا خواب NON-REM

از طرف دیگر مرحله حرکات سریع چشم ، یا خواب REM را داریم

خواب بدون حرکات چشم خودش تقسیم می‌شود به چهار مرحله جداگانه؛ که به تدریج از یک تا چهار عمیق تر می‌شود و همین طور که از آن مراحل سبک خواب نان رم رد می‌شویم، ضربان قلبمان  پایین می‌آید، دمای بدن شروع به افت می کند و فعالیت الکتریکی مغز آرام می‌شود. ولی وقتی به مرحله عمیق خواب نان رم یعنی مرحله سه و چهار می رسیم، ناگهان مغز فورانی از امواج بزرگ و قوی نشان می‌دهد. سیستم ایمنی بدن دوباره شارژ می‌شود، همچنین یک معاینه فنی و نوسازی تمیز از سیستم قلب و عروق انجام می‌شود. در طبقه بالا در مغز خواب عمیق نان رم به تثبیت خاطرات در معماری رشته‌های عصبی مغز کمک می کند. این از خواب بدون حرکات سریع چشم…

اما برسیم به خواب رم که آن یکی نوع خواب است، در طول این نوع از خواب است که ما واضح‌ترین ترین رویاها را می بینیم که شبیه توهم بینایی هستند. اینجا فعالیت مغز دوباره سریع می‌شود و در طول خواب رم، تقریبا یک جور کمکهای اولیه برای عواطف دریافت می‌کنیم. همینطور خلاقیت تقویت می‌شود، نقاط و اطلاعات به هم وصل می‌شوند و راه حلهایی برای مشکلات قبلی‌مان پیدا می‌کنیم.

معلوم شده این دو نوع خواب، رم و نان رم، برای غلبه بر مغز در طول شب با هم رقابت می‌کنند و این جنگ مغزی هر نود دقیقه یک غالب و مغلوب دارد و باز دوباره تکرار می‌شود. نتیجه، ساختار چرخه استاندارد خواب انسان است؛ یعنی چرخه‌های معمول نود دقیقه‌ای اما اتفاقی که می افتد  این است که نسبت خواب نان رم و رم در آن چرخه‌های نود دقیقه‌ای در طول خواب شبانه تغییر می کند.

به این ترتیب که در نیمه اول شب بخش عمده طول این چرخه‌ها خواب عمیق نان رم هستند مخصوصا مرحله سه و چهار نان رم ولی در نیمه دوم شب تعادل الاکلنگ به نفع خواب با حرکات سریع چشم و خواب پر از رویا تغییر می کند و همینطور فاز دوم نان رم که نوع سبک‌تر خواب نان رم بود.

معلوم شده این ساختار چرخه خواب تبعاتی دارد؛ فرض کنید یک نفر در ساعت ده شب به رختخواب می رود و ساعت شش صبح بیدار می‌شود و ۸ ساعت زمان خواب دارد ولی امروز برای یک ملاقات اول صبح باید زودتر بیدار شود یا می‌خواهد زودتر روزش را شروع کند تا به باشگاه ورزشی‌اش برسد و در نتیجه باید ساعت چهار صبح از خواب بیدار شود. دو ساعت از ۸ ساعت خواب شبانه یعنی بیست و پنج درصد کم می شود؟

هم بله  هم خیر

کاهش مدت خواب، بیست و پنج درصد خواب بوده ولی چون خواب رم، در نیمه دوم شب رخ می‌دهد، شاید پنجاه، شصت یا حتی هفتاد درصد کل خواب رم از دست رفته باشد. پس درک اینکه خواب چی است و چه ساختاری دارد، تبعات واقعی خواهد داشت و ما درباره فواید مراحل مختلف خواب و مشکلات کمبودشان، در قسمتهای بعدی بیشتر صحبت خواهیم کرد.

ترجمه: دکتر ایمان فانی

منبع:

کانال یوتیوب TED Ed