نگاهی به پرسشنامه دلبستگی‌های اضطرابی و اجتنابی

این ویدیو از مدرسه زندگی آلن دوباتن نگاهی دارد به نظریه دلبستگی جان بالبی، روانشناس انگلیسی و انواع دلبستگی های اضطرابی و اجتنابی و راهکارهایی برای کنار آمدن زوجهایی که در آن یک طرف دلبستگی از نوع اضطرابی یا اجتنابی نشان می‌دهد.

لینک مطلب در موسسه مدرسه زندگی THE SCHOOL OF LIFE

وبسایت مدرسه زندگی THE SCHOOL OF LIFE

یکی از بهترین پرسشنامه‌های تاریخ روانشناسی قرن بیستم شروعی داشت معمولی، در یکی از صفحات یک روزنامه محلی در کلورادو

The Rockey mountain news جولای ۱۹۸۵. پرسشنامه کار مشترک روانشناسان دانشگاه دنور، سیندی هزان و فیلیپ شِیور، بود و می پرسید کدام یک از این سه تا جمله بهتر از همه روابط عاشقانه شما را توصیف می کند. برای بالا بردن شانس رشد در روابط ما هم باید این پرسشنامه را پر کنیم:

گزینه الف: صمیمی شدن با دیگران برایم راحت است و با تکیه کردن به دیگران مشکلی ندارم، مشکلی ندارم دیگران به من تکیه کنند. نگران نیستم ترکم کنند یا زیادی به من نزدیک شوند.

گزینه ب: حس می کنم دیگران تردید دارند ما زیاد به هم نزدیک شویم. اغلب نگرانم همسرم واقعا دوستم نداشته باشد یا نخواهد با من بماند. دلم می‌خواهد خیلی با آدمها صمیمی بشوم و اینجوری است که آنها می‌ترسند و ترکم می کنند.

گزینه ج: در رابطه نزدیک کمی معذبم. برایم سخت است به آنها کامل اعتماد کنم، سخت است به خودم اجازه دهم به ایشان تکیه کنم.  وقتی کسی زیاد با من صمیمی می‌شود، عصبی ام می کند. اغلب آدما از من می‌خواهند صمیمی تر باشم و من با این موضوع راحت نیستم.

کدام این سه گزینه درباره شما صدق می کند؟

الف، ب یا جیم؟

پشت این قضیه، سه سبک ارتباط با دیگران جریان دارد که اولین بار روانشناس انگلیسی جان بالبی تعریف کرد.  مبدع نظریه دلبستگی در دهه ۵۰ و‌شصت؛

گزینه الف نشانه الگوی دلبستگی خاطر جمع  و مطمئن است. اینجا عشق و اعتماد براحتی اتفاق می‌افتد. گزینه ب الگوی دلبستگی اضطراب آلود را نشان می‌دهد. یعنی فرد خیلی دلش می‌خواهد با دیگران صمیمی شود ولی مدام از نامیدی می‌ترسد و اغلب در رابطه با رفتارهای افراطی و آویزان‌بازی درآوردن، بحران درست می کند. گزینه ج الگوی اجتنابی دلبستگی است. اینجا فرد حس می کند خیلی راحت تر است از خطرات صمیمیت اجتناب کند و بچسبد به فعالیتهای انفرادی و عقب نشینی عاطفی.

پرسشنامه های روزنامه ها بندرت بدرد می خورند ولی پرسشنامه هزان و شیور یک استثنای بزرگ است. اگر فقط یک کار باشد که روابط ما را بهتر می کند، این است که پیشاپیش بدانیم ما در کدام یک این سه دسته جا می گیریم.

الف ب یا جیم و این دانش را باید بیاوریم در عشق و خودمان و دیگران را از تله هایی که ممکن است در آنها بیافتیم خبر دار کنیم و بعد یک خورده تمرین هم لازم داریم. چون دست کم نیمی از ما آدمها دلبسته خاطر جمع نیستیم. در گروه اجتنابی ها یا اضطرابی ها قرار می‌گیریم و اوضاع وقتی بدتر می‌شود که بدانیم شانس جور شدن آدمها با آن یکی نوع دلبستگی آسیب دیده بیشتر است.

و اینطوری حس ناامنی و حالت تدافعی به مرور زمان بدتر هم می‌شود. این یک لیست کوتاه است از چیزهایی که اجتنابی ها و اضطرابی ها باید در روابطشان به خاطر داشته باشند؛ اگر شما اجتنابی هستید و همسرتان اضطرابی است،‌ درک کنید که وقتی میزان تنش بالا میرود شما تا چه حد از نظر عاطفی دور می‌شوید. مخصوصا وقتهایی که به شما پیشنهاد صمیمیت می‌دهند. حواستان به این باشد که شما گاهی ترجیح می‌دهید بیشتر با غریبه‌ها رابطه داشته باشید و موقع بوس و بغلهای آشنا مضطرب می‌شوید. احتمالا حتی ترجیح می‌دهید چراغ خاموش باشد. دقت کنید که چطوری شانس روابط  بلند مدت و صمیمیت طولانی را خراب می کنید. برای خودتان دلسوزی کنید چون از چیزی که واقعا می‌خواهید، وحشت دارید.

به این فکر کنید که چرا در کودکی صمیمیت برایتان وحشت آفرین بوده. چون آدمها ناامیدتان کرده‌اند. ناظر به این حقیقت باشید که شما استراتژی عقب نشینی و ترک زمین را انتخاب کردید تا از خودتان محافظت کنید. شما آسیب دیده هستید، خبیث نیستید. مرتب یاد خودتان بیاورید که زمان حال مثل گذشته نیست و اینکه شما اگر ساز و کار ترس را بیاورید به زمان حال، زمان حال را خراب می کنید. چون این ساز و کار متعلق به گذشته است. ممکن است به نظر بیاید همسرتان بیخودی تهاجمی و کج خلق شده است ، ولی  ته قلبش در واقع  دلخور است و نمی تواند نیازش  را جور دیگری  نشان بدهد. اتفاقا چون شما را می خواهد  ، دارد اینطوری رفتار می کند. به لایه پنهان زیر غرغر ها و اتهاماتشان نگاه کنید و باور کنید که پس زمینه اش حسن نیت است. وقتی به شما حمله می کنند، تمنای عشق را در این ببینید. آن کار خیلی ترسناک را انجام دهید: به آنها اطمینان خاطر دهید. و با آرامش برایشان توضیح دهید چرا غار تنهایی اینقدر برایتان جذاب است. اگر شما اضطرابی هستید و همسرتان اجتنابی ، اینها چیزایی است که باید یادتان باشد؛

اوضاع الزاما به آن بدیها که فکر کردید نیست. اگر ساکت‌اند، شاید فقط ساکت‌اند، عشقشان کم نشده. فاصله اگر می گیریند، الزاما مال بی ادبی نیست، اینجوری می‌خواهند تعادلشان را حفظ کنند. از آن طرف هم شما دیوانه و آویزان نیستید که انتظار بیشتر ی از رابطه دارید ولی روشتان برای برخورد با نیازتان احتمالا دارد اوضاع را خیلی بدتر می کند اگر خیلی مستقیم و با عصبانیت از همسرتان صمیمیت طلب کنید، شاید قاطی کند. درک کنید که موقع درخواست صمیمیت باید آهسته قدم بردارید و یک ریزه از آنها دور بایستید. همسر شما بی تربیت یا غیر عادی نیست، صرفا آسیب دیده است. مثل خود شما. حداقل چهل درصد جمعیت مثل شما دو تا هستند، با دلبستگی اجتنابی یا اضطرابی.

دانش اینکه ما در عشق خاطر جمع، اجتنابی یا اضطرابی هستیم، باید حقیقت بنیادی‌ای باشد که در مورد خودمان فهمیدیم.  قدم بعدی این است که با آرامش و وقار بپذیریم که اگر اضطرابی یا اجتنابی هستیم به یک عالمه آموزش عاطفی نیاز داریم تا از الگوهای رفتار مخرب بیاییم بیرون و این شانس را پیدا کنیم که رابطه‌ای بسازیم که به اندازه کافی خوب باشد.

ویدیوی دیگری درباره تنش‌های میان زوجهای اضطرابی و اجتنابی

مدرسه زندگی فارسی

ترجمه: دکتر ایمان فانی