تاریخ اندیشه: باغ انگلیسی – باغ فرانسوی

در تاریخ اروپا دو‌ سنت بزرگ باغبانی وجود داشته است؛ باغ فرانسوی و انگلیسی، که در عین حال نماینده دو نگاه فلسفی و اندیشه روانشناختی هم هستند. این ویدیو از مدرسه زندگی آلن دوباتن به این موضوع می‌پردازد.

لینک مطلب در موسسه مدرسه زندگی THE SCHOOL OF LIFE

وبسایت مدرسه زندگی THE SCHOOL OF LIFE

در باغبانی اروپایی دو سنت اصلی وجود داشته است و هر کدام با یک ملت بزرگ اروپا در ارتباط‌‌ اند. ریشه اولی در فرانسه قرن هفدهم است، و معروف شد به «باغ فرانسوی تشریفاتی». تحسین انگیزترین نمونه این مکتب باغبانی را در کاخ «وو لو وی کُنت» در پنجاه کیلومتری جنوب فرانسه پیدا می کنید. در اواخر دهه ۱۶۵۰ طرحش ریخته شد توسط آندره لو نوتر؛ مهمترین شخصیت در تاریخ باغ فرانسوی و فرزند باغبان لویی سیزدهم بود.

ایده اش این بود که طرح همه چیز قرینه باشد. باید منظره طبیعی موجود را پاک می کردند. و مرزبندی های جای گلها، استخرها ، همه باید بی نقص می بود. یک چشم انداز با شکوه به طول ۱۵۰۰ متر از پای کاخ تا نقطه پایانی مجسمه هرکول. راهروها و پیاده روها در توالی منظم با مجسمه ها  و آبگیرها و فواره ها و و گل و گیاه آرایی دقیق تزیین می‌شدند. از نظر منطقی، دقت و انعطاف ناپذیری بی عیب و نقص بود.

یک شاهکار دیگر باغبانی فرانسه در ورسای پیاده شد و آن هم توسط آندره لو نوتر. اینجا هم قرینه سازی حیرت انگیز و اراده لگام زدن به بی قانونی طبیعت وجود داشت. سنت باغ فرانسوی بشدت محبوب شد و حداقل یک قرن حتی در خانه های  خیلی ساده تر تمام اروپا کپی گردید.

ولی برتری اش نهایتا جایش را به نظریه جدیدتری داد که در انگلستان قرن ۱۸ بوجود آمد و‌به آن گفتند ژَردن اَ لانگلِز : باغ انگلیسی. شخصیت اصلی این سنت،  کیپبیلیتی براونCapability Brown  بود؛ یک باغبان نابغه که مسوول ۱۷۰ باغ در سراسر انگلیس بود از جمله پَتورث در غرب ساسِکس، چَتسورث در داربیشِر، بو وود در ویلشِر و بلَنِم پَلِس در اکسفوردشِر. باغ انگلیسی نمی توانست بیش از این از باغ فرانسوی متفاوت باشد. در سنت انگلیسی همه چیز باید با طبیعت همکاری می‌کرد نه این که به هم‌اش بزند.

طبیعت وحشی دشمن نبود، نقطه شروع بود که باغبان ماهر انگلیسی جلوه اش را بیشتر می کرد و در جهتش کار می کرد. یک باغبان انگیسی خوب از تکانه‌های خام طبیعت بهره می برد. هدف به حساب آوردن و ستایش از طبیعت بود. هر چند این طبیعت دستکاری شده بود تا کمی طبیعی تر بنظر بیاید. باغ انگلیسی معمولا یک دریاچه داشت، چمنزارهایی که به آرامی پیچ و تاب می‌خوردند و بیشه‌ای از درختان.

سنت انگلسیی هم دست کم یک قرن پادشاهی کرد. اینها دو تا سنت تاریخی باغبانی هستند. ولی در عین حال دو نگاه به وجود اند. سبک فرانسوی درباره عقل گرایی از خود مطمئن و قدرت اراده است. وقتی می خواهیم با برنامه و فکرمان دنیا را تغییر بدهیم، این احساس را داریم. سنت انگلیسی یعنی خودمان را با چیزی که وجود دارد انطباق بدهیم و در برابر هر چیز که هست منعطف باشیم، بیشترین استفاده را از عطایا بکنیم و زیبایی و دلربایی اش را ببینیم.

ممکن است بنظر بیاید که تقابل و تضاد بین این دوتا وجود دارد. ولی در بهترین حالت هر دو موضع را در زندگی لازم داریم، فرانسوی و انگلیسی. تا در شرایط مختلف از آنها استفاده کنیم. هر کدام ما احتمالا کمی به سمت یکی از اینا سوگیری داریم و از خرد متمایز آن یکی مکتب می توانیم استفاده کنیم. تفاوت این دو سبک باغداری تند و جدی است ولی در واقع نیاز به هم آمیزی داریم؛ باغ فرانسوی «و» باغ انگلیسی. اراده منطقی «و» پذیرش طبیعت.

در واقع جاهایی وجود دارد که هم آمیزی این دو تا را نشان می‌دهد. مثل باغ سیسینگهِرست در کِنت که به هر دو سنت وامدار است. این الگوی فرد ایدئال است. کسی که ذاتش هر دوجه این دو باغ را دارد و آماده است بسته به شرایط از یکی از دو توانایی استفاده کند.

این می‌شود باغبانی جذاب و روانشناسی عاقلانه.

مدرسه زندگی فارسی