ببینیم بی‌خوابی دقیقا چطور  قسمت مرتبط با عواطف و هیجان مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟ چرا بی‌خوابی باعث‌می‎شود غیرمنطقی و تحریک‌پذیر شویم؟

چند سال پیش ما با تصویر برداری مغز یک مطالعه انجام دادیم،  گروهی از بزرگسالان سالم را انتخاب کردیم: نیمی از آنها یک خواب کامل داشتند و نصف دیگر را از خواب محروم کردیم. روز بعد از مغز آنها تصاویر  ام آر ای گرفتیم که ببینیم قسمتهای مرتبط با عواطف و هیجانات چطور واکنش نشان می‌دهند. روی یک ساختار ویژه فوکوس کردیم که به آن می‌گوییم بادامه یا آمیگدال که یکی از مرکز اصلی تولید واکنشهای هیجانی تند و تیز است، از جمله واکنشهای عاطفی منفی.

وقتی آنهایی که خوب خوابیده بودند را بررسی کردیم، دیدیم واکنش آمیگدال متناسب، در حد متوسط و طبیعی بود، نه اینکه آمیگدال غیر فعال شود، ولی واکنشش بجا و متناسب بود. آنهایی که محرومیت از خواب کشیده بودند، مراکز عمقی هیجانات در مغز بیش‌فعالی نشان دادند، در واقع تحریک پذیری آمیگدال ۶۰ درصد بالا رفت.

ولی چرا؟ چیزی که بعدا کشف کردیم این بود که منطقه دیگری از مغز هم پایش در این میان گیر است. منطقه قشر ‌پره‌فرونتال که در درست بالای چشم‌ها و منطقه پیشانی قرار می‌گیرد. می‌شود به این منطقه به عنوان مدیرعامل کارکردهای شناختی فکر کرد که کارش تصمیمات اجرایی و واکنشهای مهم است.

در واقع یکی از تکامل یافته ترین نقاط مغز است و یکی از کارهایش کنترل مراکز عمقی هیجانی مثل آمیگدال است. آنهایی که خوب خوابیده بودند، قشر پره فرونتال در یک ارتباط قوی، دایم و تر و تمیز با مراکز عمقی هیجانی بود.

ولی در گروه محرومیت از خواب این ارتباط در عمل قطع بود و در نتیجه آمیگدال شدیدا بصورت واکنشی و سرخود عمل می‌کرد. مثل این بود که پایتان را بگذارید روی پدال هیجانات و تخته گاز بروید و ترمز تنظیمات منطقی از کار بیافتد. برای این است که  ما  اگر خوب نخوابیده باشیم از نظر هیجانی ترمز میبریم.

این چیزی است که اتفاق می‌افتد وقتی من خواب را از شما بگیرم. ولی از قرار وقتی خواب شما را به شما پس بدهیم یک اتفاق خوب می افتد:

خواب، مخصوصا خواب مرحله رم یا حرکات سریع چشم، مثل‌جعبه کمکهای اولیه عاطفی هیجانی است. چون انگار مغز در طول خواب شب با یک پماد ضد التهاب قوی، زهر این تجربه های ناخوشایند در روز را ‌می‌گیرد. پس شاید بشود گفت زمان نیست که درمان همه دردهاست بلکه زمان خواب است که یک دوران نقاهت عاطفی بوجود می‌آورد. تا بتوانیم روز بعد با آن خاطرات توام با هیجان منفی کنار بیاییم.

ترجمه: دکتر ایمان فانی

مطالب مرتبط:

نقش خواب در تنظیم سیستم ایمنی بدن