چند سطری بعد از خواندنِ بهترین درسهای مدرسه زندگی آلن دوباتن

نویسنده: مسعود قربانی

برگرفته از کانال تلگرام «کتاب بخوانیم اگر شده روزی یک سطر»

🔸 آن‌گونه که دکتر ایمان فانی ، مترجم بهترین درسهای مدرسه زندگی آورده است: “آلن دوباتن فیلسوفی است «فرزند زمانه‌ی خویش» که بر «زندگی روزمره» متمرکز شده‌است”. (ص287) او با تاسیس مدرسه‌ی زندگی، در پی بهبودِ زیستِ این جهانی است. دوباتن “مصالحش” در دسترس و فهم آدمیان است و با آن که فلسفه “ابزار” اوست، در انتزاعات نمی‌گردد؛ مسائلش جملگی قابل لمس است و حتما جسته و گریخته درگیری‌های یکایک ما بوده است.

«بهترین درسهای مدرسه زندگی» ، گزیده‌هایی از وبلاگ “کتاب زندگی” است که به گفته‌ی فانی عصاره‌یی از بهترین و کاربردی‌ترین درس‌های بنیاد «مدرسه‌ی زندگی‌» آلن دوباتن است.
ایمان فانی درترجمه‌اش با الگو قراردادنِ «گلستان سعدی» سعی به جمع‌آوری و گزیده‌نویسی دغدغه‌ها و آن‌چه تاکنون دوباتن بدان‌ها نظر داشته، دارد. آنان که فایل‌های صوتی و نوشتاری فانی را شنیده‌ یا خوانده‌اند، می‌توانند با در نظر داشتن آن نوع سبک در ترجمه و گویش، پکیجی کامل را در این کتاب ببینند.

🔸 کتاب در شش فصل سامان یافته:

خود شناسی و روانشناسی،

عشق و ازدواج،

کار و اقتصاد،

فلسفه،

ادبیات

و آینده.

مترجم در متاخره‌یی که در پایان کتابش آورده، دقیق و از منظر خویش با تقسیم بندی حوزه‌ی کاری نویسنده، به توضیح و تفسیر دیدگاه‌های او می‌پردازد و خواننده‌ی شاید سردرگم از پراکنده خوانی را با روش کار و علاقمندی‌های دوباتن بیشتر آشنا می‌سازد.

🔸 کتاب دارای ویژه‌گی‌های خاصی است که به نظرم مجموع این خصوصیات باعث می‌شود آن را جزو کتاب‌های کاربردی و البته جذاب قرار داد:

🔅 مهم‌ترین خصیصه را شاید بتوان در سبک نگارش و نوع مواجهه‌ی دوباتن با مسائل دید. فانی در مقدمه، آن سبک را چنین توصیف می‌کند: «از ابتدای آشنایی من با دوباتن این برداشت در من به وجود آمد که آن‌چه او تدریس می‌کند، به حکایت‌های عمل‌گرایانه‌ی “گلستانِ سعدی” شباهت دارد؛ هر دو یک لقمه‌ی کوچک و فلسفی را در قالب یک حکایتِ “مختصر و مفید” ، درباره‌ی خرد زندگی روزمره به خواننده عرضه می‌کنند…»(ص11) زبان دوباتن چونان سعدی بزرگِ ما شیرین، قابل فهم و البته پر از نکته‌های نغزِ کاربردی است.

🔅کوتاه نویسی از دیگر خصوصیات جذاب کتاب است. نویسنده ضمن آن‌که سعی دارد نکته‌یی را در بحثِ مورد نظرش از قلم نیندازد ولی اصراری به طویل نویسی و بحث بیش از حد هم ندارد. او در خیلی جاها “راه نشان” است. خواننده‌ی دقیق و علاقمند نکته را از دوباتن می‌گیرد و بر اساس آن راهش را تازه آغاز می‌کند. دوباتن در همین نوشتارهای کوتاهش مثال‌هایی از زندگی روزمره‌مان می‌آورد و از همان‌ها “درس” می سازد.

🔅”درس‌های آموزشی” مدرسه‌ی آلن دوباتن به واقع کاربردی است. او با کتابش کلاس درسی گشوده تا از آن بیآموزیم و در زندگی به کار بریم: به طور مثال به ” انعطاف پذیری در شرایط سخت” در یک صفحه می‌پردازد و در جمله‌یی طلایی راه‌گشایمان می‌شود:
🔹«… یادشان بدهیم که رنج کشیدن طبیعی است. علامت این نیست که زندگی غلط پیش می‌رود. بخش عادی زندگی‌نامه‌ی همه است. فقط می‌شود جنگیدن را یاد گرفت[…] سختی‌ها یعنی همه چیز به روالِ عادی است. پس زده شدن و از مردم بدجنسی دیدن، معنایش این نیست که خانه خراب شده‌اید؛ معنایش این است که چیزی پیدا کرده‌اید که ارزش دارد برایش زندگی کنید.» (ص60)

🔅رویه‌ی نویسنده‌ی این کتاب بر شفاف‌سازی و نخست، نورافکندن بر مساله‌ی مورد بحثش است. او با تصویر سازی دقیق از مسائل، ابتدا به صورت ساده و ظریف آن مسائل را آشکار می‌سازد و بعد در پی پاسخ سوآل‌هایش می‌رود. در گام بعد به ریشه‌یابی آن مسائل می‌پردازد و بعد تحلیل موجز آن مباحث مورد تاکید قرار می‌گیرد.

🔅”تسلی بخش” بودن نوشته‌ها نیز از آن نکته‌هایی است که نمی‌توان بدان اشاره نکرد. خواننده به عینه می‌بیند که چه‌گونه دوباتن از دردی، درمان می‌سازد. فرضا در بحثِ “مردم درباره‌ی شما چه فکری می‌کنند” به گونه‌یی این مساله را واکاوی می‌کند، که خودبه خود به “بی مساله‌گی” می‌رسیم و آرامشی درونی جای‍گزین آن اضطراب‌ها می‌شود.

🔅”مفهوم سازی” و نیز آشنایی با مفاهیم گوناگون نیز از دیگر شگردهای نویسنده است که از همین طریق نوشته‌اش را از وادی ابتذال و زرد دور می‌کند.

🔅به معنای واقعی، دوباتن به دنبال تغییرو کمک به مردمان، از طریق آموزش است. مساله‌ی او همین زندگی قابل فهم برای انسان‌هاست؛ از این رو پاسداشت زندگی در جای جای کتابش دست بالا را دارد، پس تعجب آور نخواهد بود که بحثی از کتابش “درباره‌ی عظمت‌ خوشی‌های کوچک” باشد. از سوی دیگر دوباتن نه تنها ابایی از مواجهه مستقیم آدمیان با مشکلات ندارد که گویی، سعی‌اش بر آن است که هر کس را با حقیقت خویش بی هیج واسطه‌یی روبرو سازد.

🔅او با آن‌که دست آوردهای بشری را برایش برمی‌شمرد ولی با تلنگرهایی وضعیت اسفناکی را که خود برای خود ساخته است را نیز مدام گوش‌زد می‌کند. «در ستایش دوستی‌های تاریخ گذشته» از منظر خیلی موضوع پیشِ پاافتاده‌یی است ولی برای نویسنده‌ی کتاب، ریشه‌ی بسیاری از رنج‌های آدمی است.

🔅کار دوباتن البته نسخه نویسی برای رنج‌هایمان نیست. ولی در نوشته‌هایش راه‌کارهایی را نیز در مقابل خوانندگانش قرارد می‌دهد. این راه‎‌کارها از جنسِ نوشته‌ی «چرا بهتر است کم‌تر اخبار تماشا کنیم» است.
سعی در “ایده” پروری برای زیست بهتر آدمیان نیز در نوشته‌های دوباتن جایگاه ویژه‌یی دارد:

🔹 «در ماموریت، درستی و دقت مهم است نه وسعت و عظمت آن. نمونه‌هایی از ماموریت‌های بی‌ادعا ولی خطیر می‌تواند این‌ها باشد: بهبود مراقبت سالمندان در پایان عمر؛ آموزش جذاب و گیرایِ موسیقی به بچه‌ها؛ درست کردن بهترین پیتزاهای یک منطقه از شهرتان؛ فکر کردن به ماموریت لازمه‌اش این است که حسِ بردگی درونی را کنار بگذاریم.» (ص129)

🔸برای آلن دوباتن فلسفه و ادبیات دو رکن اساسی پیش‌برد اهدافش است. در این کتاب نیز، در قسم وسیعی از صفحات به این دو مقوله پرداخته شده است. شخصیت‌های ادبی و فلسفی در قلم سهل نویس و خوش‌فهم نویسنده آرام می‌گیرند و فارغ از پیچیدگی‌های معمول، در پیش‌گاه خوانندگان نقش‌آفرینی می‌کنند. او اهمیت ایشان را با قلمش گوش‌زد می‌کند و با قابل فهم کردن اندیشه‎هایشان در شکلی جذاب، خواننده‌گانش را آماده‌ی شروع جدی‌تر در همراهی با آن‌ها می‌‎نماید.

🔴 این کتاب می‌تواند هماره همراهی بصیرت بخش برایمان باشد، آن‌را بخوانید…

@MasoudQorbani7