بخت و اقبال و شانس

این ویدیو از مدرسه زندگی آلن دوباتن بررسی می کند که اعتقاد به شانس و بخت و اقبال هنوز در روزگار ما جایگاهی دارد یا خیر؟ و این باور چه تاثیری در برخورد ما با شکست و پیروزی دارد؟

لینک موسسه THE SCHOOL OF LIFE

این روزها دیگر زیاد به شانس اعتقاد نداریم. همان چیزی که قبلاً به آن می‌گفتند بخت و اقبال. خیلی عجیب و غریب به نظر می‌آید اگر کسی بگوید جیبش را زده‌اند و اضافه کند که فقط از بخت بد این‌طور شده است. باز همان‌قدر عجیب است اگر کسی پول قلمبه‌ای نصیبش بشود ولی در وصف توفیقش بگوید که همه‌اش شانسی بوده است.

ما در برابر این فکر جبهه می‌گیریم که شانس نقش زیادی در شکست‌ها و پیروزی‌های ما بازی می‌کند. دربارۀ تسلط به اوضاع و تدبیر و دوراندیشی، برای تفکر مدرن بخت و اقبال به منزلۀ توهینی بزرگ است. کم‌و‌بیش این‌گونه به خودمان نگاه می‌کنیم که معمار سرنوشت خودمان هستیم. تمدن مدرن را می‌توان اعتراض بزرگی دانست به تصور نقش بخت و اقبال در امورات بشر. دانش، بیمه، پزشکی و آموزش عمومی همه به جنگ شانس رفته‌اند و پیروزی‌های بزرگی هم به دست آورده‌اند. از این رو با بی‌پروایی فکر می‌کنیم که نقش بخت و اقبال را از بیخ و بن برچیده‌ایم.

اما: هر آنگه که خشم آورد بخت شوم / کند سنگ خارا به کردار موم

بخت پیش‌بینی‌ناپذیر و فتنه‌انگیز است. خِرد حکم می‌کند بپذیریم که بخت هرگز کاملاً رام ما نخواهد شد. در هر پیروزی هر چقدر هم با جان و دل برایش کار کرده باشیم، بخت نقش بزرگی دارد و قسمت خوبش اینجاست: در هر شکستی یقیناً چیزهایی بوده که تمام و کمال تقصیر حماقت‌های ما نبوده است.

ما دائماً داریم اشتباه‌های کوچک می‌کنیم و فقط به ندرت یک خطای معمولی عواقب ویرانگر به بار می‌آورد. کسانی هستند که بیش از حد به بخت اعتقاد دارند. بیش از حد آماده‌اند که همۀ نتایج زندگی‌شان را بیندازند گردن شانس. این‌ها باید دربارۀ مسئولیت‌پذیری و ظرفیت آدم‌ها برای تغییر شرایط بیشتر بشنوند. ولی چنین آدم‌های منفعلی در دنیای امروزی خیلی کم شده‌اند. برای اغلب ما که با یک حس ترسناک مسئولیت شخصیِ بیش از حد کار می‌کنیم و مدام تلاش می‌کنیم به حداکثر انتظاراتمان برسیم و به خاطر شکست خودخوری می‌کنیم، یک باور فروتنانه به بخت و اقبال باید بیشتر از یک کنجکاوی تاریخی جدی گرفته شود. این باور می‌تواند ترمزی بشود برای مغرور شدن و وقتی بخت به ما پشت می‌کند، می‌تواند خودخوری‌های بی‌رحمانۀ ما را تعدیل کند.

مترجم: دکتر ایمان فانی

ویراستار الهام نوبخت