اضطراب اجرا و امتحان

این ویدیو به پدیده خراب کردن امتحان یا مسابقات ورزشی با وجود تمرین و آمادگی کافی می‌پردازد که به آن اضطراب اجرا گفته می‌شود.

«استرس در زمان اجرا،‌یک امتیاز و نعمت است.»

بیلی جین کینگ-قهرمان تنیس بانوان

قهرمان ورزشی مورد علاقه‌تان، در یک قدمی پیروزی است، تماشاچی‌ها نفسشان را در سینه حبس کرده‌اند و ..در لحظه سرنوشت ساز.. تیرش به هدف نمی‌خورد. این قهرمان پدیده‌ای را تجربه کرده که به آن می‌گویند گند زدن یا خفه کردن ماشین موقع استارت «choking».

وقتی علیرغم ماهها، حتی سالها تمرین، درست موقعی که اجرای خوب از همیشه مهمتر است، آدم گند می‌زند. خراب کردن در مسابقات ورزشی شایع است چون اجرا اغلب باید تحت استرس و فشار شدید اتفاق بیافتد و یک لحظه سرنوشت ساز وجود دارد. ولی اضطراب اجرا یقه سخنرانها، رقابت کننده‌های مسابقات هجی کردن کلمات و حتی موسیقی‌دانهای جهانی را هم می‌گیرد. بیشتر افراد ناخودآگاه اعصاب خودشان را گناهکار می دانند.

ولی چرا عصبی بودن، اجرای حرفه‌ای را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟ دو دسته تئوری وجود دارد  و هر دو می‌گویند که نهایتا گندزدن در شرایط استرس برمی‌گردد به مساله تمرکز. در گروه اول نظریه حواس‌پرتی را داریم که می‌گوید اجرا با نگرانی شک و ترس خراب می‌شود چون اینها جلوی تمرکز بر کار را می‌گیرند. وقتی افکار مرتبط و نامرتبط با هم بر سر منابع محدود توجه رقابت می کنند، آخر سر یکی باید تسلیم شود.

مغز فقط مقدار محدودی از اطلاعات را می تواند همزمان پردازش کند. حافظه فعال محل ذخیره موقت اطلاعات است، مثل شماره تلفن ها. کارهایی که حافظه فعال را به چالش می‌کشند، به طور خاص با استرس تحت تاثیر قرار می‌گیرند. در یک مطالعه در ۲۰۰۴ از یگ گروه دانشجوها خواسته شد مسائل ریاضی حل کنند: بعضی ساده و بعضی سخت!

نصف دانشجوها مسائل را در شرایط عادی استاندارد حل کردند. نیم دیگر مسائل را در دو حالت استرس و فشار حل کردند. در مورد مسائل ساده عملکرد همه خوب بود. آنهایی که استرس داشتند در حل مسائل سخت عملکرد بدی داشتند..

تئوری دوم در مورد عملکرد تحت فشار تئوری نظارت آشکار است. این تئوری می‌گوید استرس باعث می‌شود افراد وظیفه پیش روی خود را بیش از حد تحلیل کنند. منطق تئوری این  مساله چنین است: بعد از اینکه یک مهارت بحالت اتوماتیک در آمد، دیگر اگر به جزییاتش فکر کنی، خرابش می‌کنی. کارهایی که ناخودآگاه و روان انجام می‌دهیم به این جور گند زدن خیلی حساس‌اند.

مطالعه روی گلف بازهای حرفه ای در دو حالت انجام شد؛ به یک عده گفته شد فقط تمرکز کنید روی انداختن توپ در سوراخ. به گروه دوم گفته شد روی جزییات و مکانیک حرکت ضربه به توپ دقت کنید. گلف بازها معمولا به ضربه نهایی فکر نمی کنند.

در نتیجه آنهایی که به حرکاتشان حساس شدند، نتوانستند قشنگ ضربه بزنند. ولی می‌شود جلوی گند زدن را گرفت. پژوهش‌ها می‌گویند بعضی‌ها حساس‌ترند به ویژه آنهایی که حواسشان مرتب به خودشان است، اضطراب دارند و نگران قضاوت منفی دیگران‌اند.

پس حالا چکار کنیم که ماشین ذهن موقع استارت زدن خفه نکند؟

اول- مفید است که تحت شرایط همان استرس و امتحان تمرین کنید. در مطالعه روی دارت‌باز های حرفه ای دیدند آنهایی که تحت استرس تمرین نکرده بودند از کسانی که تمرین کرده بودند بیشتر گند زدند.

دوم- قبل از اجرا و امتحان ارزش دارد که یک روتین داشته باشید. مثلا چند تنفس آرامبخش، تکرار یک واژه از قبل تمرین شده، یا چند حرکت بدنی ریتمیک. در مطالعات روی گلف، بولینگ و واترپولو دیده شده که یک روتین کوتاه قبل از اجرا می‌تواند باعث اجرای یکدست‌تر و دقیق‌تر  در شرایط فشار بشود.

نکته آخر: محقق ها نشان داده‌اند تمرکز و تصویر هدف نهایی و مورد انتظار بهتر از این است که بروید در خودتان و حواستان را بگذارید روی مکانیک حرکات و اجرا. مطالعه گلف‌بازهای با تجربه نشان داد موقع ضربه های ملایم اگر  روی مسیر پرواز توپ تمرکز کنی خیلی بهتر است تا اینکه روی مسیر حرکت بازو تمرکز کنی.

پس می‌توانیم بگوییم کار نیکو کردن از پر تمرین کردن در شرایط استرس زا با فوکوس روی نتیجه نهایی حاصل می‌شود.

ترجمه: دکتر ایمان فانی

مطالب مرتبط:

اختلال استرس بدون سانحه مشهود