مرور و بحث کتاب “نسل وحشت” نوشته بریت ری-2

آیا در این روزها احساس نگرانی، اضطراب، یا حتی ناامیدی نسبت به آینده سیاره‌مان می‌کنید؟ به اپیزود دوم پادکست «مدرسه زندگی فارسی» خوش آمدید، جایی که به بررسی عمیق کتاب تأثیرگذار «نسل دلهره» (Generation Dread) نوشته بریت ری می‌پردازیم. این کتاب، روانشناسی تجربه بحران اقلیمی و آگاهی از آن را موشکافی می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه این چالش جهانی بر سلامت روان ما تأثیر می‌گذارد.

سایه سنگین بحران اقلیمی بر روان ما بحران اقلیمی دیگر تنها یک تهدید محیط‌زیستی نیست، بلکه به یک «صحنه جنایت» یا «منطقه فاجعه‌دیده» جهانی تبدیل شده است که طیفی از اختلالات روانشناختی، از جمله اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، افسردگی، اضطراب و حملات وحشت را به دنبال دارد. نویسنده این وضعیت را به کووید-۱۹ تشبیه می‌کند که خود نوعی «تمرین نمایشی» برای فاجعه اقلیمی بود. مطالعات نشان داده‌اند که جوانان و نوجوانان بیش از همه تحت تأثیر قرار گرفته‌اند؛ به طوری که یک چهارم جوانان ۱۸ تا ۲۴ ساله در دوران پاندمی به طور جدی به خودکشی فکر کرده‌اند و بسیاری دچار اضطراب و افسردگی شده‌اند. این «بی‌حسی روانشناختی» یا Psych-numbing یک واکنش تکاملی است، شبیه به «موش‌مردگی» حیوانات در برابر خطر فرارناپذیر.

انکار، هایپرآبجکت و خویشتن‌های متناقض چرا در مواجهه با چنین حقیقت تلخی، بسیاری از ما به انکار روی می‌آوریم؟ نویسنده با استناد به تیموتی مورتون، فیلسوف «عصر آنتروپوسین»، بحران اقلیمی را یک «هایپرآبجکت» می‌نامد؛ پدیده‌ای عظیم و همه‌جانبه که فراتر از ابعاد قابل درک انسان است و در همه جا حضور دارد. این گستردگی، درک و مقابله با آن را دشوار می‌کند. ما اغلب دارای «خویشتن‌های متناقض» هستیم؛ بخشی از ما از بحران آگاه است، اما بخشی دیگر همچنان به رفتارهای مخرب (مانند خرید آب معدنی در بطری‌های پلاستیکی یک بار مصرف) ادامه می‌دهد، چرا که کنار گذاشتن این عادت‌ها سخت و دردناک است. بسیاری از مشاغل و صنایع نیز ذینفع انکار هستند، همانند شرکت نفتی اکسون موبیل که دهه‌ها پیش از فاجعه‌بار بودن اقداماتش آگاه بود، اما به جای توقف، به «کارزار اطلاعات مخدوش» (disinformation campaign) دامن زد.

معمای فرزندآوری در جهان در حال تغییر یکی از عمیق‌ترین و تلخ‌ترین بحث‌ها در عصر بحران اقلیمی، موضوع فرزندآوری است. در حالی که نسل‌های گذشته جوانان را به بچه‌دار شدن تشویق می‌کردند، اکنون بسیاری از زوج‌های جوان در سکوت یا تردید به سر می‌برند. این تصمیم دیگر تنها یک «ساعت بیولوژیک» ندارد، بلکه یک «ساعت سیاره‌ای» نیز در حال تیک‌تاک است که به وضعیت اقتصاد، آشوب‌های اجتماعی و پایداری منابع اشاره دارد. گروهی فرزندآوری را اقدامی خودخواهانه می‌دانند که کودکان را به دنیایی خشن و ناامن می‌آورد، در حالی که گروهی دیگر آن را نوعی مقاومت و حفظ «پوست در بازی» (skin in the game) برای مبارزه با فاشیسم و ناامیدی می‌دانند. این بحث، به‌ویژه در جوامع آسیب‌پذیرتر، ابعاد نژادی و اقتصادی پیچیده‌ای نیز پیدا می‌کند، جایی که حق «عدالت تولید مثل» زیر سوال می‌رود.

از سوگ تا عشق: یافتن مسیر در میان ویرانه‌ها در مواجهه با این سوگ عظیم (اکوگریف)، که اغلب «غم محروم از تأیید اجتماع» است و با انگ «عصبی بودن» یا «چپ‌گرایی» سرکوب می‌شود، نویسنده و فیلسوفانی چون جوانا میسی راهبردهای قدرتمندی ارائه می‌دهند. عدم قطعیت و دلواپسی، می‌تواند یک هدیه باشد که به ما یادآوری می‌کند زنده هستیم و بخشی از شبکه حیات. به جای تسلیم شدن به افسردگی یا «حباب اقلیمی» که ما را به بی‌تفاوتی سوق می‌دهد، باید غم را به عشق به سیاره و موجوداتش تعالی داد. این عشق، ما را برمی‌انگیزد تا اقدام کنیم. کمک به دیگران، به جای دلسوزی برای خود، می‌تواند حال ما را بهتر کند. همچنین، شکستن سکوت، پیوستن به گروه‌های حامی و ایجاد «خانواده‌های چند نسلی» یا «احیای قبیله‌ای» (tribal revival) که در آن چندین والد مسئولیت یک کودک را بر عهده می‌گیرند، می‌تواند راهی برای مقابله با چالش‌های فرزندپروری در این دوران باشد. این یک فراخوان برای بازاندیشی در شیوه‌های زندگی و پیوندهای اجتماعی ماست تا بتوانیم در «میان ویرانه‌ها زندگی کنیم و حتی فرزندانمان را پرورش دهیم».

نتیجه‌گیری بحران اقلیمی نه تنها زمین، بلکه روح و روان ما را نیز تحت تأثیر قرار داده است. درک و پذیرش این «دلهره نسل» اولین گام است. با تبدیل غم به عشق، با شکستن سکوت، و با بازتعریف مفهوم خانواده و مسئولیت‌پذیری اجتماعی، می‌توانیم امید را زنده نگه داریم و مسیری معنادار برای آینده بسازیم. این تنها راه ما برای یافتن هدف در عصر بی‌سابقه بحران اقلیمی است.

• #نسل_دلهره (Generation Dread)

• #بحران_اقلیمی (Climate Crisis)

• #سلامت_روان (Mental Health)

• #تغییرات_اقلیمی (Climate Change)

• #روانشناسی_اقلیم (Climate Psychology)

• #اکوگریف (Eco-Grief)

• #فرزندآوری_اقلیمی (Climate Childbearing)

• #مدرسه_زندگی (School of Life)

• #کتابخوانی (Book Reading)

• #آینده_زمین (Future of Earth)

• #محیط_زیست (Environment)

• #امید_اقلیمی (Climate Hope)

• #اقدام_اقلیمی (Climate Action)

  ---

  مطالب مرتبط:

• اکوفاشیسم
• کتاب نسل وحشت بخش اول